فروپاشی شوروی با یک نام گره خورده است: «میخائیل گورباچف» [۱]
آخرین دبیرکل حزب کمونیست که با کناره‌گیری او در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱، عملا واقعیت تاریخی کشور شوراها به صفحه‌ای از صفحات تاریخ تبدیل شد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در تحلیل خود از ماجرای فروپاشی، نقش قابل توجهی برای گورباچف قائل‌اند: «گورباچف وقتی در سال ۱۹۸۵ - حدود سالهای ۶۴ و ۶۵ - سرِ کار آمد، یک عنصر جوان در قبال دبیرکلهای پیر قدیمی بود. روشنفکر و خوش‌برخورد بود.»[۲]
او، با دو شعار معروف پروسترویکا و گلاسنوست [۳] سر کار آمد و ادعا کرد که قرار است اصلاحات گسترده‌ای در شوروی انجام شود. این ادعاها، خیلی زود نظر آمریکایی‌ها، رقیب اصلی شوروی را به خود جلب کرد
